Idealna gra rodzinna
Co wyróżnia serię „Wsiąść do Pociągu”? Każda gra z serii wprost idealnie nadaje się na wprowadzenie w świat nowoczesnych gier planszowych dla osób, które nigdy wcześniej w nie nie grały. Czyni ją to jednym z najlepszych wyborów na prezent, jeżeli chcemy kogoś wciągnąć do wspólnej zabawy.
Gra bez problemu łączy graczy w każdym wieku, od 8 lat wzwyż, a jednocześnie doświadczonym graczom daje okazję do szybkiego podejmowania taktycznych decyzji i rozwijania długofalowych strategii. Jeżeli jeszcze nie grałeś/aś w żadną z gier „Wsiąść do pociągu”, gorąco namawiamy do rozpoczęcia kolejowej przygody – najlepiej od „Wsiąść do pociągu: Europa”.
Na czym polega gra Wsiąść do Pociągu?
Każda gra planszowa z serii "Wsiąść do Pociągu" polega na poprowadzeniu połączenia kolejowego pomiędzy dwoma wskazanymi na wylosowanym bilecie miastami. Gracze dobierają z talii karty pociągów, a następnie używają ich, by przejąć dla siebie odcinki tras kolejowych, zaznaczając "swoje" trasy za pomocą miniaturowych modeli wagoników.
W zabawie może uczestniczyć od 2 do 5 osób w wieku od 8 lat. Gra toczy się na planszy, która jest jednocześnie mapą kontynentu, państwa, miasta, lub całego świata.
Zasady gry Wsiąść do Pociągu
Jak grać we "Wsiąść do Pociągu"? Zacznijmy od umieszczenia planszy na stole (podłodze) i rozdaniu graczom po 45 wagoników i znacznika punktacji - dla każdego z graczy w innym kolorze.
Następnie potasujmy kolorowe karty wagonów i lokomotyw, niech każdy z uczestników pobierze cztery z nich. Pozostałą część talii należy położyć na stole, przy czym tylko pięć górnych kart ma być "jawnych"; resztę kładziemy tyłem do góry. "Jawnie" umieszczamy też przy planszy karty bonusowe (za najdłuższą trasę, chyba, że w posiadanej edycji bonus przyznaje się za inne osiągnięcia).
Teraz najważniejsze. Tasujemy karty biletów i każdy z graczy losuje trzy z nich. Jeden z nich wolno odrzucić z powrotem do talii, ale można też zatrzymać wszystkie trzy. Zachowane bilety trzymamy w tajemnicy przed pozostałymi graczami.
Gra toczy się w rundach, podczas których uczestnicy kolejno (zgodnie z ruchem wskazówek zegara, albo według dowolnych innych zasad, na które zgodzą się wszyscy) mogą wykonać jeden z trzech możliwych ruchów:
- wyciągnąć dwie karty z talii wagonów,
- wykorzystać posiadane karty wagonów, by zajmować trasy kolejowe na mapie (i otrzymać punkty w ilości zależnej od długości przejętej trasy) - należy wówczas umieścić odpowiednią liczbę kolorowych wagoników na planszy i przesunąć znacznik punktacji o odpowiednią ilość pól,
- uzupełnić karty biletów losując trzy z talii, z czego wolno odrzucić do talii jeden.
Gra toczy się do chwili, kiedy jednemu z graczy zostaną najwyżej dwa wagoniki. Wówczas rozgrywa się jeszcze tylko jedną rundę, a po niej następuje podsumowanie punktów.
Punktacja końcowa
Do punktów zdobytych za przejęte trasy dodajemy punkty zdobyte za zrealizowane w całości bilety. Jeśli jednak nie udało się ich zrealizować, za każdy taki bilet punkty musimy sobie odjąć. Na koniec doliczamy specjalne bonusy, takie, jak zrealizowanie najdłuższej trasy na planszy.
Jak wygrać? Taktyka i strategia we Wsiąść do Pociągu
Etapem, który już na samym początku może zdecydować o zwycięstwie lub przegranej, jest wybór biletów, które zatrzymamy. Należy wybrać do odrzucenia ten, którego realizacja jest najtrudniejsza lub najmniej prawdopodobna.
Ustaliliśmy powyżej, że warto budować linie kolejowe. Jeszcze ważniejsze jest dopilnowanie, by pozostali gracze nie mogli ich budować. By wygrać, przeciwników trzeba blokować bez skrupułów. Wprawdzie na przejęcie fragmentu niepotrzebnej Ci trasy stracisz kilka punktów, ale jeśli tego nie zrobisz, Twój oponent zyska o wiele więcej.
Co trzeba wiedzieć o blokowaniu?
- Zachowuj twarz pokerzysty. Jeśli gestem, czy choć mrugnięciem zdradzisz swoje następne posunięcie, inni gracze z łatwością Ci zablokują planowaną trasę.
- Spróbuj wyczytać z oczu innych graczy, o jakiej trasie myślą. Plansza jest dość duża, więc może się to udać.
- Przejmuj najpierw te trasy, które najłatwiej zablokować - zwłaszcza te odcinki, które wymagają tylko jednej karty.
- Pobieraj karty z zakrytej talii, by nie zdradzić własnych planów.
Poznaj swojego przeciwnika
Nawet, jeżeli żaden z uczestników gry nie zdradza swoich bieżących planów, można próbować analizować ich motywy. Może czyimś jedynym celem i zabawą jest torpedowanie planów innych? A może po prostu szybkie zakończenie gry? Z kolei inny gracz może być "zafiksowany" na ułożeniu najdłuższej trasy by zdobyć punkty bonusowe. To chyba jedna z najbardziej atrakcyjnych cech gier planszowych: interakcja między ludźmi i próba "wejścia w czyjeś buty", ostatecznie prowadząca do lepszego wzajemnego zrozumienia.
Którą wersję podstawową warto kupić jako pierwszą?
USA, czy Europa? A może Holandia lub Niemcy? Historycznie jako pierwsza gra planszowa z całej serii w 2004 r. zadebiutowała "Ticket to Ride", w Polsce wydane pod nazwą "Wsiąść do Pociągu: USA". To właśnie wydanie zyskało największą światową popularność jako bezkonkurencyjna gra familijna.
My jednak polecamy na początek wydanie "Wsiąść do Pociągu: Europa" - trochę ze względu na sympatie geograficzne, ale też z tego powodu, że jest to edycja o wiele bardziej zbalansowana i pozbawiona (drobnych) wad pierwszego produktu.
Wszelkie dodatki i mapy, które ukazały się do tej pory, można używać z każdą z wymienionych wersji podstawowych.
Jakie dodatki są dostępne do "Wsiąść do Pociągu"?
Rozszerzenia, jakie zostały wydane, dzielą się na trzy rodzaje: duże dodatki z nowymi planszami (często dwustronnymi), "małe" dodatki zawierające dodatkowe karty i akcesoria, ale przeznaczone do gry wraz z jedną konkretną wersją podstawową, oraz Kolekcję Miast, zawierającą jak dotąd trzy wydania funkcjonujące jako samodzielna gra planszowa.
Wsiąść do Pociągu - Kolekcja Map
Od 2011 r. regularnie wydawane są rozszerzenia “Kolekcja Map", zawierające dwustronną, rzadziej pojedyńczą, planszę z mapą i zestaw kart. Dodatki te nie są samodzielną grą, zawsze wymagają do gry elementów z edycji “podstawowych”, czyli np. Europa lub USA.
Oprócz mapy, na której dzieje się nasza przygoda, poszczególne edycje różnią się zawsze jakimś nowym konceptem, zazwyczaj bardzo drobnym detalem, który jednak zupełnie zmienia charakter gry.
Czasami karty pociągów trzeba wymieniać na karty wynalazków, czasem do gry włączane są urozmaicenia takie jak tunele, promy, czy rozmaite karty określające trudność terenu, przez który przechodzą linie kolejowe. Są to pożądane „przyprawy” urozmaicające grę, która w całej serii bazuje na tych samych prostych i sprawdzonych zasadach.
Dotychczas jako “Kolekcja Map” ukazały się:
- Azja (2011) z trybem gry drużynowej w parach
- Indie i Szwajcaria (2011) z ciekawym bonusem za "mandale", czyli trasy powrotne
- Afryka (2012) wprowadzająca mechanikę kontroli większościowej
- Holandia (2013)
- Zjednoczone Królestwo i Pensylwania (2015) - najbardziej nagradzany dodatek
- Francja i Dziki Zachód (2017)
- Polska (2019) - początkowo wydana przez Rebel tylko na rynek polski, ale okazało się, że na świecie również jest na nią popyt
- Japonia i Włochy (2019)
W r. 2020, ze względu na szalejącą pandemię, ukazała się specjalna, darmowa mapa “Zostań w domu” ("Stay at home") do pobrania ze strony wydawnictwa.
Wsiąść do Pociągu - Kolekcja Miast
Stosunkowo nową, tworzącą się dopiero serią jest "Kolekcja Miast", które stanowią samodzielne gry (zawartość pudełka całkowicie wystarczy do grania), ale zawierające nieco mniejsze mapy, pozwalające na szybszą, krócej trwającą rozgrywkę. Dotychczas w kolekcji ukazały się trzy tytuły:
Wsiąść do Pociągu - specjalne wydania limitowane
Na 10 rocznicę
Jubileuszowe wydanie z okazji 15-lecia serii
Play Pink
Wsiąść do Pociągu: narodziny hitu
Mechanika gry "Wsiąść do Pociągu" jest twórczym rozwinięciem klasycznego, znanego z matematyki i teorii grafów “problemu komiwojażera”, lub też cyklu Hamiltona. Sprowadza się on do rozstrzygnięcia, jak - dysponując ograniczonymi środkami i zasobami - zaplanować podróż tak, by wśród połączonych miejscowości odwiedzić wszystkie wskazane w takiej kolejności, by tych środków i zasobów zużyć jak najmniej.
By przekuć to suche, akademickie rozważanie w fascynującą grę dla młodszych i starszych, trzeba było geniuszu Alana R. Moona, urodzonego w Anglii, ale mieszkającego od wczesnego dzieciństwa w USA dziennikarza, projektanta i wydawcy gier planszowych.
Moon przez lata bezskutecznie próbował przenieść mechanikę “problemu komiwojażera” do kolejnych wersji gry, którą roboczo nazwał “Thunder on Tracks”. Jak sam mówi w jednym z wywiadów, pewnego dnia w przypływie natchnienia przekreślił dotychczasowe koncepcje i w ciągu 20 minut opracował grę na nowo, w formie, którą znamy dzisiaj.
Wydania elektroniczne
Czy wiecie, że w "Wsiąść do pociągu: Europa" i "USA" możecie zagrać z asystentem głosowym Alexa? Oczywiście na mapie Europy lub USA z fizycznej wersji gry. Dość oryginalny, by nie powiedzieć - kontrowersyjny - pomysł, wszak planszówki powinny gromadzić i łączyć ludzi, a nie roboty. W dodatku karty, które normalnie gracze trzymaliby w sekrecie, asystentowi trzeba przeczytać wyraźnie na głos. Jest to raczej ciekawostka, niż użyteczna funkcja.
Konwersja na PC to zupełnie co innego. Po nawiązaniu współpracy z firmą Asmodee, gry z serii "Wsiąść do Pociągu" zaczęły ukazywać się też w wersji komputerowej na platformie Steam. Można tam zagrać w dowolną z wersji podstawowych oraz dołączyć wedle woli plansze, karty i zasady z jednego z licznych przeniesionych do elektronicznej wersji dodatków.
Trzeba przyznać, że gry w takiej formie wyglądają całkiem zgrabnie, chociaż i tak dla nas są substytutem, bo przy prawdziwym stole i prawdziwej planszy klimat jest lepszy.
Nagrody i wyróżnienia
Słynne „Ticket to Ride”, wydane zostało w 2004 r. i natychmiast uhonorowane w Niemczech prestiżową nagrodą Gry Roku („Spiel des Jahres”), która jest planszówkowym odpowiednikiem Oskara.
Sukces trwa do dziś, o czym świadczy ponad 8 milionów sprzedanych egzemplarzy na całym świecie oraz liczne międzynarodowe nagrody. Łącznie, gra, która dziś w Polsce znana jest jako "Wsiąść do Pociągu: USA" do 2010 r. zdobyła 26 światowych nagród, głównie w kategoriach Gry Planszowej Roku i Najlepszej Gry Familijnej w takich konkursach jak Japan Boardgame Prize, International Gamers Awards, Årets, Diana Jones Awards, Ludoteca, Meeples Choice.
Stopniowo pałeczkę w sztafecie przejęły kolejne tytuły."Europa" w 2005 r. została zwycięzcą International Gamers Awards jako strategia dla wielu graczy. Dodatek "Zjednoczone Królestwo i Pensylwania" został w 2015 r. laureatem "Golden Geek Best Board Game Expansion".
Spin-off "Pierwsza podróż" w 2018 r. zdobył nagrodę Childrens Game of the Year, a rok 2019 przyniósł dla "Nowego Jorku" nagrodę publiczności na UK Games Expo w kategorii najlepszej gry rodzinnej.
Gra została wydana w ponad 20 językach, w tym po polsku dzięki wydawnictwu Rebel.
Gry podobne do "Wsiąść do Pociągu"
Jako uniwersalna gra familijna, "Wsiąść do Pociągu" zajmuje miejsce na podium wraz z takimi "odwiecznymi" hitami, jak Catan czy Monopoly, pod względem sukcesu rynkowego znalezienie podobnego tytułu może być więc trudne.
Chyba najbardziej podobna pod względem konstrukcji i tematyki jest gra "Rosyjskie koleje" wydana w Polsce przez Bard i utrzymująca się w pierwszej setce najpopularniejszych gier wszechczasów wg rankingu BoardGameGeek.com. Jej scenariuszem jest również budowa największej sieci kolejowej, tyle, że na terenie Rosji. Jest to jednak zaawansowana strategia, do tego dość trudna dla początkujących.
Do pewnego stopnia można podciągnąć pod tą kategorię jeszcze bardziej zaawansowany "Steam", będący oryginalną mieszanką zasad "Ticket to Ride" i "Carcassonne".
W dość odległy sposób do "Wsiąść do Pociągu" nawiązuje gra publikowana przez wydawnictwo Wojciecha Cejrowskiego "Boso przez świat". Pociągów tam wprawdzie nie ma wcale, ale jest niemal identyczne planowanie optymalnej trasy na mapie i przejmowanie jej odcinków, które zaznacza się kolorowymi ścieralnymi flamastrami.
Żaden z wymienionych tytułów nawet nie zbliżył się do "Wsiąść do Pociągu" pod względem liczby sprzedanych egzemplarzy gry - jak wspomnieliśmy, do 2020 r. ponad 8 mln.
