Chcemy, czy nie, smartfony i komputery są dziś wszechobecne i narzucają szybkie, "sms-owe" tempo życia. Media społecznościowe i gry komputerowe w coraz większej skali eliminują prawdziwe, tradycyjne kontakty międzyludzkie. Może właśnie dlatego, na zasadzie sprzeciwu, gry planszowe rodzinne od dobrych kilku lat przeżywają prawdziwy renesans. Dziś dobre, nowoczesne planszówki są w cenie bardziej niż kiedykolwiek, ze względu na trwającą pandemię, która pozbawiła nas wielu tradycyjnych opcji wspólnego spędzania czasu, takich jak wyjście do kina. Jeśli więc zaczynacie po raz trzeci oglądać te same filmy, czas jest najwyższy na zorganizowanie wieczorów z planszówkami. Z pewnością rodzinne gry planszowe są doskonałym sposobem, by naprawdę być razem - a szczególnie na utrzymanie młodszych członków rodziny przez godzinę lub dwie z dala od ekranu.
10 najlepszych rodzinnych gier planszowych według Wgrygranie.pl
Spośród setek uznanych tytułów wybraliśmy dla Was dziesięć najlepszych rodzinnych planszówek, idealnych na prezent niezależnie od okazji. Sprawdź, czy Twoja rodzina również je polubi!
1. Najlepsza ekonomiczna rodzinna gra planszowa: "Wsiąść do pociągu: Europa"
Wbrew pozorom nie jest to gra o podróżowaniu pociągiem, a o budowaniu wielkiego kolejowego imperium. "Wsiąść do pociągu" to polska wersja znanego na świecie "Ticket to Ride", w którym gracz buduje dworce i trasy kolejowe w całej XIX-wiecznej Europie by stać się największym kolejowym magnatem.
Gra Wsiąść do pociągu: Europa jest dostępna do kupienia tutaj.
2. Najlepsza abstrakcyjna rodzinna gra planszowa: "Azul: Letni Pawilon"
Ta gra przeniesie Cię do szesnastowiecznej Portugalii rządzonej przez króla Manuela I. Jednym z ostatnich jego projektów był letni pałac, którego przepych i splendor miał być wyrazem szacunku dla przodków z rodziny królewskiej. Niestety, król Manuel I zmarł, zanim prace w ogóle się rozpoczęły. Fabuła gry dotyczy więc historii alternatywnej... ale dla gry nie ma to znaczenia, ponieważ zabawa jest abstrakcyjna i ta opowieść nie odgrywa w niej żadnej roli. Gdybyśmy mieli porównać do czegoś rogrywkę w Azul: Letni Pawilon, to może do bardziej skomplikowane domina, bo zadanie polega na zestawianiu ze sobą w odpowiedni sposób barwnych płytek tak, by ich układ przyniósł najwięcej punktów. Gra jest przepięknie wykonana, kolorowa, a przede wszystkim bardzo regrywalna i pozwalająca na testowanie za każdym razem innych strategii.
Azul: Letni Pawilon kupisz tutaj
3. Najlepsza strategiczna rodzinna gra planszowa: "7 cudów świata (nowa edycja)"
7 cudów świata to gra o prostych regułach i jednocześnie dynamicznej, idealnie zbalansowanej rozgrywce, do której przyda się pewna doza planowania i strategicznego myślenia. W grze zostaniesz przywódcą jednego z największych miast starożytnego świata i weźmiesz udział w rywalizacji o potęgę i uznanie pośród pozostałych antycznych cywilizacji. Będziesz rozwijać armie, nawiązywać relacje handlowe, wyznaczać kupieckie szlaki.
Zapisz się trwale na kartach historii budując monumentalne dzieła, które oglądać będą przyszłe pokolenia!
7 cudów świata kupisz tutaj.
4. Najlepsza gra rodzinna planszowa rozwijająca wyobraźnię: "Dixit"
To w zasadzie nie do końca planszówka, a bardziej gra karciana, ale znalazła się w tym zestawieniu, ponieważ jest idealna dla całej rodziny. W tej grze stajesz się bajarzem, który spośród sześciu trzymanych przez siebie kart wybiera jedną, a następnie układa wskazówkę na podstawie własnych skojarzeń - może to być cytat, wymyślona naprędce opowieść, melodia lub pojedyńcze słowo. Pozostali uczestnicy gry mają za zadanie odgadnięcie tajemniczej karty. Wielką rolę odgrywa tu znajomość pozostałych graczy, ich cech charakteru i zainteresowań, dobra komunikacja i kreatywność. A jeśli któregoś z tych elementów brakuje? Dzięki Dixit szybko uzupełnicie braki!
Dixit kupisz tutaj.
5. Najlepsza rodzinna gra planszowa o przedsiębiorczości: "Catan"
Jesteś przywódcą grupy osadników na nie zamieszkałej dotąd wyspie Catan. Czeka na Ciebie ląd bogaty w pastwiska, kopalnie, lasy i wszelkie surowce. Jest tylko jeden kłopot: nie jesteś jedyny w wyścigu do bogactwa...
Catan (dawniej: Osadnicy z Catanu) jest podobno ulubioną grą planszową szefów startupów w Dolinie Krzemowej, ale równie dobrze sprawdza się jako planszowa gra rodzinna. Uczy przedsiębiorczości i biznesowego myślenia, ale - co najważniejsze - skutecznej komunikacji, bo prawdziwa rozgrywka toczy się nie na planszy, ale ponad nią. Negocjacje, wymiana towarów ("oddam owcę, ktoś ma dwa drzewa?") to sedno tej planszówki.
Grę Catan kupisz tutaj.
6. Najlepsza gra planszowa z mechaniką budowania planszy: "Carcassonne"
Usiądź z przyjaciółmi przy stole i wspólnie zacznijcie budować z niewielkich żetonów łąki, twierdze, całe miasta i drogi, rywalizując między sobą o przejęcie kontroli nad co bardziej atrakcyjnymi lokacjami. Sprytne zagranie może pozbawić rywala możliwości ukończenia ogromnego miasta lub pozwoli Ci przejąć kontrolę nad wielką łąką. Carcassonne to jedna z prawdziwych gier familijnych - prawdziwych, czyli takich, przy których nie nudzą się dzieci, rodzice i dziadkowie, taka, z którą każde pokolenie sobie poradzi i, co najważniejszej, która spodoba się praktycznie każdemu. Ta gra to idealny sposób na spędzenie czasu z rodziną! Urodziny cioci, obiad świąteczny... zaczyna wiać nudą albo chcesz zrobić coś naprawdę fajnego z rodziną?! Zagrajcie w Carcassonne! Carcassonne to świetna gra na przełamanie pierwszych lodów w nieznajomym otoczeniu. Jak każda dobra i prosta planszówka potrafi znaleźć wspólny mianownik dla każdej grupy ludzi :)
Carcassonne kupisz tutaj
7. Najlepsza rodzinna karcianka: "Splendor"
Splendor jest dynamiczną i niemal uzależniającą grą w zbieranie żetonów i kart, które tworzą zasoby gracza, umożliwiające mu dalszy rozwój. Gracze wcielają się w renesansowych kupców, którzy próbują nabyć kopalnie klejnotów, środki transportu, sklepy - wszystko to w celu zdobycia jak największego prestiżu. Gdy będziesz już dostatecznie bogaty, być może zaszczyci Cię swą wizytą przedstawiciel szlachty, co jeszcze podniesie Twój prestiż w oczach konkurencji. Niezwykle prosta, pozwalająca nawet czterolatkowi przyłączyć się do zabawy, a jednocześnie oferująca takie możliwości, że każdy doświadczony gracz będzie usatysfakcjonowany. Mimo, że gra jest przeznaczona dla graczy od 10 lat - mechanicznie jest ona zrozumiała także dla młodszych dzieci, już od wieku 4-5 lat. Dlatego każdego, kto chciałby zaprosić do zabawy młodsze dzieci, zachęcamy do skorzystania z wariantu pozwalającego dzieciom na dorównanie dorosłym. Każde dziecko, które uczestniczy w rozgrywce, otrzymuje (wybudowane) na samym jej początku 1, 2 lub 3 (w zależności od wieku) losowe karty poziomu pierwszego. Gwarantujemy, że z takim startem i dorośli będą mieli wyzwanie, by nie dać się pokonać, i dzieci będą miały przednią zabawę.
Grę Splendor kupisz tu.
8. Najlepsza rodzinna gra planszowa z mechaniką worker-placement: "Everdell"
W uroczej dolinie Everdell, wśród odwiecznych drzew, omszałych konarów i wartkich strumieni, mali mieszkańcy lasu przygotowują się do zasiedlenia nowych terenów, zbudowania nowych osad i przetrwania nadchodzącej zimy. Przed przywódcami grup zwierząt - czyli Wami - staną trudne zadania, a rok zapowiada się jednocześnie trudny i ciekawy...
Niech nie zwiedzie Was bajkowa stylistyka. To gra wymagająca strategicznego planowania i dzieci młodsze niż 12 lat wg nas mogą sobie z nią nie poradzić - ale dla nastolatków i dorosłych będzie doskonała.
Everdell kupisz tutaj.
9. Najlepsza rodzinna gra w podróży lub na pikniku: "Dobble"
Dobble to gra jednocześnie niezobowiązująca i pełna emocji, śmiechu i interakcji. Mieści się cała w niewielkim metalowym pudełeczku, które można włożyć do kieszeni i zabrać ze sobą wszędzie; istnieje nawet wersja plażowa, odporna na wodę. Zasady są proste. Na każdych dwóch kartonikach zawsze znajduje się jeden wspólny symbol, który trzeba odnaleźć spośród wielu innych. Kto pierwszy wymieni jego nazwę - wygrywa punkt. Wydaje się to proste, ale wcale takie nie jest, bo symbole są w różnych rozmiarach, często też przekręcane do góry nogami. Liczy się spostrzegawczość i szybkość reakcji. Ogromną zaletą jest to, że nie ma właściwie żadnych ograniczeń wiekowych - nie trzeba nawet umieć czytać!
Dobble Classic kupisz pod tym linkiem.
10. Najbardziej znana rodzinna gra planszowa: "Monopoly"
Tą grę planszową celowo i dość niechętnie zamieszczamy na końcu listy. Renoma, na jaką Monopoly zasłużyło przez lata, powoduje, że - przynajmniej w Polsce - większość osób zapytana o rodzinną grę planszową wymienia właśnie ten tytuł. Nie bez powodu - przez dziesięciolecia ta planszówka królowała na stołach i dała naprawdę dużo radości. Nadal to potrafi, tylko, że... nowoczesne gry są ciekawsze i bardziej liczą się w nich pomysły i strategie graczy, niż szczęście w rzutach kostką. To nasza opinia, tym niemniej przyznajemy, że Monopoly w 2021 r. jest nadal świetną i popularną, typowo rodzinną grą.
Monopoly Classic kupisz tu.
Kryteria, jakim poddaliśmy gry planszowe rodzinne w naszej selekcji
Niska bariera wejścia
Proste zasady i dostępność dla każdego. Reguły gry powinny być łatwo przyswajalne dla dzieci, rodziców i dziadków. Ten warunek na szczęście spełnia zdecydowana większość planszówek - w przeciwieństwie do innych hobby, nie wymagają specjalnych umiejętności ani wyposażenia. Cena też grała rolę w naszej selekcji, pod uwagę braliśmy gry planszowe kosztujące od 50 do 200 zł.
Tematyka odpowiednia dla całej rodziny
To główny powód, dla którego do zestawienia nie zakwalifikowała się skądinąd świetna "Terraformacja Marsa", rewelacyjne i zbierające w ostatnich latach nagrody "Na skrzydłach", ani nasz ukochany "Talisman: Magia i Miecz". Gra musi być interesująca dla wszystkich, inaczej szybko pójdzie w kąt, a specjalistyczna tematyka gry (sci-fi, high fantasy)to uniemożliwi.
Niski czas oczekiwania na kolejkę w grze
Znacie Monopoly (wspomniane wyżej)? Oczywiście, że znacie, a w takim razie na pewno pamiętacie, że większość czasu w tej grze spędza się na oczekiwaniu, aż wszyscy pozostali wykonają swoje ruchy. Lepiej, jeżeli rundy są krótsze, a najlepiej, kiedy akcje odbywają się równocześnie lub gracz ma dodatkowe zadania do wykonania pomiędzy rundami.
Bezkonfliktowość i niski poziom negatywnej interakcji gry
Chcielibyśmy, żeby rodzinne wieczory przy grze planszowej przynosiły wzmocnienie więzi, a nie kłótnie ciągnące się przez kolejne tygodnie. Pewien poziom "złośliwości", jakie można sobie robić w grze, jest dopuszczalny, ale tylko odrobinka - ot, tyle, ile soli lubimy w potrawach. Damy więcej i potrawa zrobi się niejadalna. Rodzinnych planszówek też to dotyczy.
Odpowiedni poziom losowości w grze
Losowość gry w pewnym sensie wyrównuje szanse pomiędzy pokoleniami. Trudno oczekiwać, że najmłodsi będą potrafili zaplanować kampanię na pięć rund do przodu. Według nas, im dzieci są młodsze, tym bardziej czynnik losowości jest wskazany, a gra staje się wtedy bardziej inkluzywna.
Najważniejsze zalety grania w gry planszowe całą rodziną
Wieczory przy grze planszowej tworzą wspólne wspomnienia
Być może martwisz się, że Twoje dzieci niechętnie słuchają tego co mówisz, i często jest tak dlatego, że codzienne sprawy świata dorosłych nie są dla nich interesujące - zwłasza w porównaniu z natychmiastową rozrywką zapewnianą przez treści cyfrowe. Ale wygospodarowanie chwil na wspólne rodzinne aktywności, takie jak pogranie w grę planszową, stwarza w naturalny sposób przestrzeń do porozumienia, a rozmowy przeciągają się na długo po zakończeniu sesji.
Wspólne granie w planszówki umacnia związki rodzinne i pozwala na zobaczenie siebie nawzajem w zupełnie nowym świetle
Podczas gry uczestnicy skupiają się na sobie nawzajem, a żeby odnieść sukces i zrealizować cele, muszą nauczyć się efektywnej komunikacji. Co istotne, dzieje się to w ramach bezpiecznej, komfortowej strefy, ponieważ sesja gry planszowej stanowi odrębną rzeczywistość i reguły obowiązujące w codziennym życiu zostają zawieszone - w ich miejsce na czas rozgrywki pojawiają się zasady gry, a kiedy sesja się skończy, co działo się w grze - pozostaje w grze.
Rodzinne gry planszowe pozwalają oderwać dzieci od smartfonów
Jeżeli, tak jak my, jesteś świadomy zagrożeń płynących ze zbyt długiego korzystania ze smartfonów, komputerów i TV, z pewnością szukasz sposobu na ograniczenie czasu, jaki Twoje dzieci spędzają przed ekranami tych urządzeń. Nie łudź się, że osiągniesz to jakimikolwiek zakazami. Rozrywka w mediach cyfrowych oferuje natychmiastową nagrodę, generując nagły wzrost poziomu "chemii szczęścia" (dopaminy i oksytocyny), co jest silnie uzależniające. Dzieci z kolei, w coraz bardziej skomplikowanym świecie i coraz bardziej przeładowanym programie edukacyjnym, takiej nagrody bardzo pragną. Planszowe gry rodzinne pozwalają zaspokoić tę potrzebę, ucząc jednocześnie, że naprawdę wartościowe nagrody wymagają pracy i czasu i nie są natychmiastowo dostępne i w ten sposób eliminując uzależnienie od nagłych skoków wymienionych wcześniej związków. To z kolei pomaga lepiej się koncentrować na nużących obowiązkach, takich jak prace domowe.
Dodatkowo, nowoczesne gry planszowe z ich dopracowaną oprawą graficzną oraz elementami, które można wziąć do ręki i poczuć, częstokroć przewyższają jakością zaawansowane gry wideo i mogą stać się nie substytutem, a preferowanym wyborem.
Rozwój umiejętności społecznych / interpersonalnych
Podobnie jak w innych wspólnych zabawach, w grach planszowych, nasze akcje powodują bezpośredni skutek w postaci reakcji pozostałych graczy, które obserwujemy natychmiast, w czasie rzeczywistym. W ten sposób dowiadujemy się, jaki wpływ mają nasze działania na innych. Gracze uczą się uważniej słuchać siebie nawzajem, choćby tylko dlatego, by uzyskać pomocne informacje. Podobnie jak w pokerze, drobne gesty, ton głosu, mowa ciała, mogą sygnalizować zamiary oponenta w następnej rundzie, a gracz - niejako przy okazji - wyrabia w sobie umiejętność odczytywania tych niewerbalnych sygnałów. W ten sposób buduje się empatia, uważność i szacunek dla innych. Te umiejętności będą później towarzyszyły dzieciom w szkole i poza nią.
Gry planszowe dają dzieciom okazję do nauczenia się cierpliwości, oczekiwania na swoją kolejkę, bycia częścią drużyny/rodziny, negocjowania kompromisów z innymi. Uczą, jak komunikować swoje pomysły, podejmować ryzyko, przestrzegać zasad i ograniczeń.
Sesja gry planszowej to również unikalny czas, w którym dzieci mają okazję wyjść poza ustaloną domową hierarchię i dorównać rodzicom pod względem możliwości, zdolności i pozycji, być pod każdym względem na równych prawach.
Wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne
Granie w rodzinne gry planszowe jest korzystne dla zdrowia: obniża ciśnienie, redukuje stres, wzmacnia system odpornościowy i stwarza mnóstwo okazji do śmiechu. Gry pozwalają nam uciec od codzienności i skoncentrować się na chwilę na fikcyjnym świecie, zrelaksować się i przywrócić równowagę.
Gry planszowe są też uznanym sposobem na podwyższenie sprawności pamięci, zdolności poznawczych i pewności siebie. Działają korzystnie na umiejętność logicznego myślenia, zdolność do koncentracji i rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji. Wiele planszówek (np. Dixit) jest rutynowo używanych jako narzędzia tgerapii i rozwoju.
Istnieją badania wykazujące dobroczynny wpływ grania w gry planszowe w wieku 60+. Planszówki pozwalają zachować sprawność umysłu i nie dopuścić do rozwinięcia się demencji czy choroby Alzheimera.
Warto przekonać się do nowego sposobu wspólnego spędzania czasu
Najlepiej, jeżeli uda się w ten sposób stworzyć cykliczną, np. weekendową imprezę, ponieważ dzieci - zwłaszcza młodsze - bardzo lubią wszelkie rzeczy, które się powtarzają. Może powstanie nowa rodzinna tradycja, np. Rodzinny Wieczór Planszówkowy? Na pewno będą to chwile, które po latach będą wspominane z przyjemnością.
Co więcej, granie w gry planszowe jest tanie w porównaniu z innymi aktywnościami. Z pozoru przeciętna gra kosztuje więcej niż np. wypożyczenie filmu online, ale zapewnia wielokrotną rozrywkę, której koszt szybko się zwraca - zwłaszcza, że tzw. regrywalność (replayability) planszówek jest o wiele większa, niż większości gier komputerowych.
Oferta gier planszowych jest dziś naprawdę ogromna i dla każdego znajdzie się odpowiedni tytuł - od kilkunastominutowych "wypełniaczy czasu", jak Dobble, do wielosesyjnych epickich kampanii.
Czy może być coś lepszego niż zgromadzenie się przy stole i wspólna zabawa całą rodziną? Gry planszowe występują w tak wielu wariantach, że zawsze możemy znaleźć taką, która odpowiada nam tematycznie, czy pasuje do nastroju, w jakim się znajdujemy tego dnia. Zawsze też możemy znaleźć taką grę, w którą będą mogli zagrać wszyscy chętni, niezależnie od wieku, stanu zdrowia, czy wykształcenia.
Dlatego właśnie teraz jest najlepszy moment, aby ożywić domowe wieczory i wypełnić je zabawą i zdrową rywalizacją przy nowoczesnych planszówkach.
